Terugblik op de unieke excursie naar Buitenplaats Vreedenhoff aan de Vecht van woensdag 11 september
Dat het bezoek aan Buitenplaats een zeer bijzondere Voeks Het Sticht excursie zou worden bleek onmiddellijk bij aankomst, rijdend door het prachtige en unieke hek van de buitenplaats, parkerend op de grind toegangsweg naast een prachtig gazon, lopend naar het huis en welkom geheten worden door de bewoner Hr. Lisman op het bordes. Dit zullen de (meeste) deelnemers nog niet vaak hebben meegemaakt. Na binnenkomst werden we ontvangen met koffie en gebak in de prachtige Koepelzaal met uitzicht op de prachtige achterliggende tuin in Engelse stijl. Jammer genoeg, maar volledig begrijpelijk konden, anders dan in deze Koepelzaal, in het huis geen foto’s worden gemaakt, maar wel een bordesfoto.
Na de koffie kregen we een zeer interessante lezing van Juliette Jonker, kunsthistorica, over het ontstaan en verdere ontwikkelingen van de Buitenplaatsen aan de Vecht en Vreedenhoff speciaal. Ze begon haar uitleg met de invloed van de Vecht op de omgeving in de vroeg geschiedenis, over de zand en klei die er werd aangevoerd door de Vecht van uit de Rijn. Hoe dit initieel leidde tot het ontstaan van een vruchtbaar agrarisch gebied waar boeren zich gingen vestigen. Met de latere economische opkomst van Amsterdam was er een sterke behoefte aan zand en klei (bakstenen) voor de bouw van nieuwe huizen. Met de groei van Amsterdam en de sterk verslechterende leefomstandigheden in Amsterdam, kregen de rijke kooplieden behoefte aan een buitenhuis in een prettiger omgeving waaronder aan de Vecht. Deze omgeving was van uit Amsterdam goed bereikbaar met de (trek)boot en later door de hierlangs lopende weg naar Utrecht. Initieel werden er nog huizen gebouwd aan de voorzijde (Vechtkant) van bestaande boerderijen, maar later werden deze meer en meer vervangen door speciaal gebouwde Buitenplaatsen met een Franse Lodewijk de XIV type (rechtlijnige zichtlijn) tuin. Later werden huizen meer neoklassiek en meer en meer met een Engelse landschapstuin (vloeiende zichtlijnen en verassingen wat je om de bocht zou zien). Tegenwoordig worden de Buitenplaatsen vervangen door nieuwbouw welke soms zeer modern is maar soms ook prima passend bij de bestaande Buitenplaatsen.
Vreedenhoff in zijn huidige vorm is gebouwd door bekende Amsterdamse koopman Trip die zijn geld met name verdiende met de ijzerhandel en wapenproductie en met grote belangen in Zweden. Trip liet ook het prachtige ijzeren Hek ontwerpen en bouwen met de naam Vreedenhoff er in verwerkt. De poort was uniek omdat de onderdoorgang zo hoog was dat de koetsier niet van zijn bok hoefde te komen. Het ijzeren hek is nog in zijn originele staat, maar de stenen pilaren moesten recent vervangen worden en exacte kopieën zijn hiervoor gebruikt. De originele exemplaren zijn nu in de tuin opgesteld met een stalen behuizing om deze pilaren voor de toekomst te bewaren.
Na de lezing werden we door de Hr. en Mevr. Lisman in twee groepen door de beneden verdieping van het huis geleid waarin ze uitleg gaven over de stijl van de verschillende kamers, waaronder een Louis XIV ontvangstkamer en een Rococo studeer/kantoorkamer kamer, de Koepelkamer ontworpen door Jean Coulon, die ook de architect voor het ontwerp van het huis was, en welke voor sociale interacties werd gebruikt. Om deze te faciliteren was(is) er hier ook een rariteiten kabinet met verschillende (kunst) voorwerpen van over de gehele wereld. Een eetkamer met lift naar de keuken die in het souterrain ligt. (In het souterrain bevinden zich ook de leefvertrekken van de fam. Lisman gezien de oude kamers niet geschikt zijn voor normaal modern leven.) Tijdens de rondleiding er werd er uitgebreid vertelt over de conservatie van het huis en zijn inboedel, bijvoorbeeld over de bespannen muurdecoratie die door het lagen systeem van verschillende doek voor een goede isolatie zorgt. Maar ook over hoe het huis verschillende malen van eigenaar is veranderd. Net als bij de andere buitenplaatsen was het voor de eigenaren een belegging dat gekocht en verkocht werd. De grootvader van de hr. Lisman kocht het huis in 1973 en raakte er zo verknocht aan dat het zijn grootste wens was dat het huis in oorspronkelijke staat geconserveerd zou worden. De nabestaanden hebben huis in een Stichting ondergebracht die de conversering als doelstelling heeft en de Hr. Lisman is samen met zijn vrouw, 2 tuinmannen en specialisten verantwoordelijk voor deze conservatie. Daarnaast wordt als onderdeel van de doelstelling van de stichting ook kunst uit het huis uitgeleend als onderdeel van grotere (internationale) tentoonstellingen.
Na de rondleiding door huis volgde nog een prachtige wandeling door de Engelse tuin, met twee grote vijvers, grote oude bomen (met als uitdaging hoe vervang je die als onderdeel van de conservering), kunst, een broeikas met daarnaast de oude pilaren in een stalen bescherm constructie, planten kwekerij.
Hierna eindigde jammer genoeg de prachtige excursie en een van de absolute hoogtepunten van het activiteitenprogramma van de laatste jaren. Daarna, en mooi om nog eens goed na te praten over dit alles, een heerlijke 3 gangen lunch in Bistrotel ‘t Amsterdammertje in Nieuwersluis.
Intussen was de middag een aardig eind op weg en, hoewel er nog een aantal opties waren aangegeven om een mooie wandeling te maken, bijv. door Loenen aan de Vecht, zijn de meeste deelnemers vermoedelijk direct huiswaarts gekeerd.
Een prachtige dag met grote dank aan Olga voor het organiseren.