Terugblik Voeks Het Sticht Lezing over Erfrecht van dinsdag19 november 2024

 

 

      

 

Op dinsdag 19 november vond in onze vaste locatie Bistro Belle in Oud Zuilen de lezing Erfrecht plaats onder overweldigende belangstelling, 60 aanwezigen, en nog verschillende mensen op de wachtlijst. De twee sprekers, mr. Neill Buijze en mr. Fleur Rietbergen maakten de verwachting ook volledig waar. In een zeer interactieve sessie, en met humor gebracht, namen ze ons mee op het gebied van erfrecht met als titel: “Erfbelasting betalen is een keuze!”.  De slides van de lezing zijn voor U beschikbaar, zie het eind van deze terugblik. Gezien de aard van de lezing ontkomen we er niet aan om een disclaimer voor deze terugblik op te nemen. Bij deze:

Disclaimer: Deze terugblik is alleen een korte informele impressie van wat er tijdens de lezing ter sprake is gekomen en er kunnen dan ook geen rechten aan worden ontleend, verplichtingen aan worden verbonden dan wel aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden. Verder wordt verwezen naar het slidepack van Erfrechtvisie dat tijdens de lezing is gebruikt en boven de tekst in deze Terugblik gaat. Overleg altijd met Uw eigen Notaris voor U een beslissing neemt.

 

 

De lezing was opgesplitst in de volgende vijf delen:

• Deel I: het wettelijk systeem
• Deel II: het testament (fiscaal)
• Deel III: de wet langdurige zorg
• Deel IV: het levenstestament
• Deel V: schenken op papier

 

Deel I. Het wettelijk systeem.

Veel mensen hebben nog een testament op de Langst Levende. Echter de wet op het erfrecht (Burgerlijk Wetboek, Boek 4) is in 2003 aangepast waarin dit al is geregeld: De wettelijke verdeling gaat nu uit van een ongestoord voortleven van de partner. Dat betekent dat:

• Kinderen en partner gelijke delen krijgen van het vermogen van de overledene (= 50 % van het vermogen indien getrouwd in gemeenschap van goederen)
• De overlevende Partner alles onder zich houdt
• Kinderen een vordering krijgen in Euro’s (geen recht op goederen bijv. een klok met dierbare herinneringen)
• Partner alles mag opmaken
• Legitieme portie niet uitbetaald hoeft te worden

Op dit moment (2024) zijn de vrijstellingen van erfbelasting voor de partner 795.156 EUR, Kind met ziekte of handicap 68.740 EUR, (Pleeg)Kind 25.187 EUR, Kleinkind 25.187 EUR, Ouder 75.547 EUR en Overige 2.658 EUR, met verschillende erfbelasting percentages voor de bedragen boven deze vrijstellingen voor deze verschillende groepen.

Vervolgens werd dit uitgewerkt voor een fictief echtpaar Theo en Truus met 2 kinderen, Thomas en Tanja, die alle twee getrouwd zijn en waar een van de echtparen een (klein)kind heeft. Theo en Truus hebben inclusief hun woning een totaal vermogen van 510.000 EUR en hierover moeten Truus en de kinderen in totaal 12.000 EUR belasting betalen en als Truus overlijdt nog eens 30.000 EUR.

 

    

 

 

Deel II: Het testament (fiscaal)

In deel II van de lezing gaan beide sprekers in op hoe met behulp van een testament met de juiste clausules deze erfbelasting volledig legaal geminimaliseerd kan worden (de belastingdienst houdt zelfs al rekening met dit type clausules in de Belastingformulieren).  Zoals de Hr. Buijze zei: “Dit zijn geen “Panama-constructies”.

Voor het verminderen van erfbelasting bij het 1^e overlijden (Theo) kan een zogenaamd afvullegaat/opvullegaat worden gebruikt. Hierbij wordt de erfbelasting van de kinderen boven de wettelijke vrijstelling via een legaat (tot een maximum van 1,7 miljoen) ondergebracht bij de overgebleven Partner (Truus) om zo goed mogelijk van haar grotere vrijstelling gebruik te maken. Maar pas op bij het gebruik van een standaard afvullegaat komt de erfbelasting alsnog bij het 2^e overlijden (Truus). Echter om dit op te vangen zijn er ook weer clausules in het testament mogelijk bijv. afvullegaat mét fideï-commis én handmatige ventielclausule.  Het klinkt allemaal nogal gecompliceerd, maar de aanpak die Neill Buijze aanraadt bij de Notaris is een volgorde van vragen: hoe (met welke clausule in het testament) los ik een erfbelasting probleem op, vervolgens vragen welke problemen er ontstaan door deze clausule, vervolgens hoe los ik dat nieuwe probleem op, vervolgens welke problemen er daardoor ontstaan, vervolgens hoe enz., enz.

Belangrijk is ook het bewaren van de belastingaangifte over het jaar van het 1^e overlijden, want het deel van de kinderen dat bij de overlevende ouder zit is een schuld aan de kinderen en dus voor de belasting aftrekbaar.

 

 

 

Voor het verminderen van erfbelasting bij het 2e overlijden (Truus) bestaat de mogelijkheid om de 1% - 99% clausule toe te passen. Hierbij wordt het erfdeel van de langstlevende Partner (Truus) gewijzigd ten bate van haar kinderen. Formeel blijft voor de wet toch alles van de langst levende partner. Hierdoor wordt er bij het 2^e overlijden (Truus) vrijwel geen erfbelasting betaald over het erfdeel dat Truus zou hebben gekregen na het 1^e overlijden van Thomas (1/3 van de helft van het totale vermogen van Thomas en Truus). Er wordt dan alleen nog erfbelasting betaald over Truus haar oorspronkelijke 50% van hun gezamenlijke vermogen en de 1% die overbleef van Truus haar deel van de erfenis van het overlijden van Thomas. Dus over 32% van het oorspronkelijke vermogen wordt is dan geen erfbelasting verschuldigd! De “Vertroetelclausule”: als deze 1% - 99% clausule wordt toegepast hebben de kinderen op hun overgebleven ouder een financiële vordering, wettelijk moet daar jaarlijks 6% rente over worden betaald door de overlevende ouder (Truus) aan haar kinderen. Ze hoeft dit echter niet uit te betalen, maar kan dit als een schuld aan haar kind laten staan. Over de jaren en met rente op rente kan dit een significant bedrag worden dat in mindering wordt gebracht op de erfenis en leidt dus tot een lagere erfbelasting.  Daar staat tegenover dat het vermogen van de kinderen groeit en hierover eventueel vermogensbelasting moet worden betaald. Dit zal tegen elkaar moeten worden afgewogen.

Een verdere verlaging van de totale erfbelasting kan worden verkregen met een kleinkind legaat. Een kleinkind mag 25.187 EUR (2024) krijgen zonder erfbelasting te hoeven betalen. Met het 2^e overlijden is dat zo’n 50.000 EUR! Om te vermijden dat een jeugdig kleinkind dit bedrag verbrast kan bijvoorbeeld een van de ouders als bewindvoerder worden aangewezen en dat het bedrag pas op bijvoorbeeld 24-jarige leeftijd vrijkomt.

Daarnaast kan het Testament gebruikt worden om de positie van Stiefkinderen te regelen, het uitsluiten van de koude kant, indien er bijvoorbeeld issues zijn met de (kant van) de partner(s) van (een van) Uw kinderen.  Ook belangrijk is het regelen van de Executeur van het Testament. Meestal is dat de langstlevende. Ook kunnen een of meerdere kinderen als Executeur-afwikkelingsbewindvoerder (een zgn. 3-sterren executeur met volledige bevoegdheden) worden benoemd. Alleen als dit testamentair is geregeld kan worden voorkomen dat de rechter een derde (buitenstaander) als executeur benoemt. Dit maakt de afhandeling van de nalatenschap zeer traag. Er is dan géén verklaring van erfrecht nodig, géén procedure via de Rechtbank, géén hoofdelijke aansprakelijkheid (Invorderingswet, artikel 47). Opgemerkt wordt nog wel dat indien een of meerdere erfgenamen de nalatenschap beneficiair aanvaarden of verwerpen hierbij wel een gang via de Rechtbank nodig is.

 

 

 

Deel III. De Wet Langdurige Zorg.

In deel III gaan de sprekers in op de mogelijkheid om de financiële impact van de Wet Langdurige Zorg (WLZ) te verminderen. Dit is een belangrijk issue.

Als de langstlevende naar een verzorgingshuis gaat, wordt 4% van het vermogen van Truus (dat is vermogen minus alle schulden) opgeteld bij het totale inkomen van Truus. En dan wordt de bijdrage berekend.

De maximale eigen bijdrage langdurige zorg in 2024 bedraagt € 34.645 per jaar (€ 2.887,40 per maand). Dit is de hoogst mogelijke eigen bijdrage die geldt voor mensen die langer dan 4 maanden in een zorginstelling wonen of een PGB (Persoons Gebonden Budget) ontvangen en over voldoende eigen inkomen beschikken. Misschien is dat nu op te brengen, maar de (wettelijke) situatie kan in de toekomst veranderen en daarom is het te adviseren om dit dan toch te regelen in het Testament en Levenstestament met de WLZ-clausule. Deze clausule beschermt alleen de erfdelen van de kinderen vanuit het 1^e overlijden, dus niet het erfdeel van Truus tenzij ook de 1%-99% clausule (zie boven) in het testament is opgenomen. Hetzelfde geldt als de 6% renteschuld is meegenomen samen met BNB 89/260 clausule voor de WLZ.

 

   

 

 

Deel IV. Levenstestament

Dit is een testament dat zaken regelt bij wilsonbekwaamheid (of bij lichamelijke onbekwaamheid). Het is een buitenwettelijke regeling zodat je geen gebruik hoeft te maken van de wettelijke regeling met betrekking tot Bewindvoering, Mentorschap en Curatele en een continue gang naar de Rechtbank nodig is (Burgerlijk Wetboek, Boek 1). Echter, wel goed om je te realiseren dat je via de Volmacht(en) een blanco cheque aan deze persoon geeft.  In een levenstestament kun je door de notaris al jouw wensen laten vastleggen, van dagelijkse financiële en fiscale zaken tot hoe je wilt dat met je beleggingen, woning, inboedel, verzameling/collecties, enzovoort wordt omgegaan. Gezien de overlap met het gewone testament is het verstandig om dit tegelijkertijd met het levenstestament te maken. Let erop dat sommige instellingen willen dat de wilsonbekwaamheid formeel door een arts is vastgesteld. Het levenstestament kan de volgende onderwerpen bevatten:

• Algehele volmacht
• Financiële volmacht
• WLZ-volmacht
• Erfbelasting volmacht
• PGB volmacht
• Medische volmacht
• Mogelijke Wilsverklaringen

De wilsverklaringen die kunnen misschien beter in het Medisch Dossier bij de Huisarts en/of het ziekenhuis worden opgenomen met een verwijzing naar het Levenstestament waar ze te vinden zijn. Voordeel daarvan is dat je niet voor elke verandering in de Wilsverklaring terug hoeft naar de notaris. Bij de huisarts moet de Wilsbeschikking jaarlijks vernieuwd of bevestigd worden om effect te kunnen hebben wanneer dit nodig is.

 

 

Deel V. Schenken op papier

Men mag op dit moment (2024) 6.633 EUR belastingvrij schenken aan een kind. Dat kan ook op papier via een Notariële akte, waarbij het geld bij de schenker blijft. (Zie ook Afvullegaat boven). Ook hierover moet de schenker 6% rente per jaar betalen. Die kan de schenker dan vervolgens extra overmaken naar het kind of als schuld in zijn/haarboeken opnemen zodat het Eigen vermogen omlaaggaat.  Op 16 december 2022 heeft de Hoge Raad beslist dat het ook mogelijk is om voor meerdere jaren in 1 akte te schenken. Dat betekent dat men niet meer voor elke schenking naar de Notaris moet, maar dit in een keer voor bijvoorbeeld 10 opeenvolgende jaren regelt.

 

 

Afsluitend

Kortom dit was een zeer interessante en leerzame middag, met volop geanimeerde vragen en discussies. Het grote aantal formuliertjes met het verzoek voor follow-up informatie die door de aanwezigen bij de sprekers werden achtergelaten, geeft aan dat dit onderwerp zeer veel interesse bij de aanwezigen heeft gewekt. O ja, men zou haast vergeten dat rond de lezing en in de pauze er weer veel bij werd bijgepraat door al die oud-collega’s bij elkaar.

 

 

 

Voor de foto’s van deze Terugblik (en meer) in groter formaat klik hier . 

Wilt U nog wat dieper op dit onderwerp ingaan dan verwijzen we U om naar het door Erfrecht gebruikte slide pack in de One Drive folder "Regio Het Sticht documenten" te gaan. Om hier toegang toe te krijgen moet u op de Voeks Home Page onder Mijn Voeks eerst inloggen. U vindt dan vervolgens een link naar deze "Regio Het Sticht documenten" folder aan de linker kant van onze Het Sticht Home page tussen "Personalia"en "Archief". Excuses voor deze iets gecompliceerdere route maar de verspreiding van de slides moet  gelimiteerd worden tot Voeks leden. Het slidepack bevat ook bijlagen over de wettelijke achtergrond. Mocht U onverhoopt  toch echt tegen een probleem aanlopen stuurt U mij dan een email via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en dan stuur ik U het slide pack per email. 

 

Met dank aan Olga en Mike voor het organiseren van de bijzondere en zeer geslaagde lezing.