Terugblik Voeks Het Sticht RLV 2025 en de lezing over Dementie door Mevr. dr. Evelien Lemstra op 19 maart 2025
Op 19 maart 2025 hield Regio Het Sticht zijn Regionale Leden Vergadering in hun vaste locatie Bistro Belle in Oud-Zuilen. In een gemoedelijke sfeer waren 22 stemgerechtigde leden (waaronder een aantal voor het eerst bij een Het Sticht activiteit), Peter Verhulst als afgevaardigde van het Voeks Hoofdbestuur en een aantal geïnteresseerden, samengekomen om naar het achter ons liggende jaar en de plannen voor 2025 te reviewen. Na aandacht te hebben besteed aan onze leden die in 2024 zijn overleden werden het Verslag van de 2024 RLV en het Jaarverslag 2024 doorgenomen. Beide werden zonder commentaar goedgekeurd. Olga Kaijen als Coördinator Welzijn gebruikte deze terugblik om een 3-tal van haar Contact Personen in het zonnetje te zetten. Henk Fijn van Draad omdat hij stopt na vele jaren actief te zijn geweest als (onder meer) Contact Persoon en Ingrid Boonstra en Mike Page omdat ze beide respectievelijk 13 en 10 jaar actief en zeer gewaardeerd zijn in deze rol. Beide kregen de hierbij behorende geschenken uitgereikt. Carmen Reynaert was helaas afwezig, maar is ook 10 jaar CP. Vervolgens werd er naar de Financiën gekeken, het bestuur werd decharge over 2024 verleend en het Budget 2025 goedgekeurd. Het 2025 Activiteitenplan, opgezet door Mike Page en Olga Kaijen, werd onder luid applaus ontvangen. Na de Vergadering en bijdrage van Peter Verhulst namens het HB konden de aanwezigen van een heerlijke lunch en mooie persoonlijke interacties genieten. (Het gedetailleerde formele verslag van de RLV wordt beschikbaar gemaakt voorafgaand aan de 2026 RLV.)
Na de lunch was er een zeer interessante lezing over Dementie gegeven door Mevr. dr. Evelien Lemstra, neuroloog Alzheimercentrum UMC Amsterdam. Dat de het aantal aanwezigen inmiddels was gestegen tot ca. 38 geeft aan dat dit onderwerp onze interesse heeft. Mevr. Lemstra ging in op een 5-tal onderwerpen (1) Wat is Dementie, (2) Hoe stel je Dementie vast, (3) Neurodegeneratieve ziektes: oorzaken en kenmerken, (4) Behandeling en preventie en (5) Ontwikkelingen. Dit gebeurde op een zeer interactieve manier wat de duidelijkheid van haar verhaal sterk bevorderde.
Een aantal belangrijke punten uit haar lezing:
- Dementie is een verlies van hogere hersenfuncties (cognitieve functies) die te maken hebben met waarnemen, informatie verwerken, leren, communiceren en problemen op lossen. Het geheugen werkt niet meer zoals het moet en het wordt moeilijker om iets in het geheugen op te slaan en het later weer terug te vinden of het herkennen van een connectie met die gegevens. Dit heeft gevolgen voor bijvoorbeeld taal gebruik, ruimtelijke functies, het uitvoeren van functie (bijv. iets pakken, afstand en snelheid inschatten) en gedrag. Of te wel hoe iemand functioneert in de praktijk
- Dementie is een typische ouderdomsziekte. Rond 67 jaa heeft slecht enkele procenten van de mannen last van dementie. Tien jaar later op ca 77 jaar is dat gestegen naar ca 20% op 87 jaar is dat gestegen tot ca 60% en zo’n 10 jaar later is het geconstateerd bij ca 90% van de mannen. Voor vrouwen is het patroon initieel gelijk maar vlakt af boven de ca 70 jaar op ca 40 % van de vrouwen. Gezien dit verloop is het een erg dure ziekte in de gezondheidszorg.
- De meest voorkomende vormen van dementie zijn (in volgorde van meest voorkomend):
- Alzheimer. Hierbij gaan zenuwcellen in de hersenen kapot door ophopingen van eiwitten (amyloïde en tau) in de zenuwcellen. Dat zijn eiwitten die gezonde mensen ook hebben. Maar doordat ze zich anders gedragen en ophopingen vormen, ontstaat er schade en wordt de communicatie tussen de zenuwcellen verstoord. Waarom deze ophopingen ontstaan en waarom sommige mensen ze krijgen en anderen niet, is nog niet volledig duidelijk en wordt veel onderzocht.
- Vasculaire dementie, hierbij zijn er problemen in de doorbloeding van de hersenen. Veel mensen met deze vorm van dementie hebben hart- en vaatziekten (gehad), bijvoorbeeld langdurig een hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, suikerziekte of TIA’s (kortdurende afsluiting van een bloedvat in de hersenen). Er zijn nog geen medicijnen om deze vorm van dementie te behandelen en de focus ligt op het behandelen van de onderliggende oorzaken bijv. de bloeddruk via bloeddruk- verdunners.
- Lewy body dementie (LBD). Deze vorm van demente wordt veroorzaakt door ophopingen van eiwitten in de zenuwcellen van de hersenen. Deze ophopingen worden Lewy-lichaampjes(of in het Engels Lewy bodies) genoemd. Lewy body dementie is te herkennen aan wisselingen in de manier waarop degene met de ziekte geestelijk achteruitgaat. Dat gaat in sprongen. Soms lijkt het beter te gaan, dan ineens weer veel slechter. Ook heeft iemand met Lewy body dementie vaak ook symptomen van de ziekte van Parkinson.
- Frontotemporale dementie (FTD) welke ontstaat door schade aan de frontale of temporale hersenkwab. Als gevolg van bijvoorbeeld een ongeluk of veelvuldig koppen in het voetbal. Een van de meest opvallende kenmerken van FTD is dat deze soort dementie vaak al op relatief jonge leeftijd begint. Het grootste deel van de mensen die de ziekte krijgt, is tussen de 40 en 60 jaar.
- Alcoholische dementie ontstaat door hersenschade als gevolg van overmatig alcohol gebruik.
- Dementie wordt klinisch vastgesteld d.m.v. het verhaal van de patiënt en naasten in combinatie met diagnostische criteria. Daarnaast vinden op basis van indicaties aanvullend bloedonderzoek, beeldvorming, bijv. CT-scans, neuropsychologisch onderzoek, EEG en hersenvocht onderzoek plaats.
- Dementie is nauwelijks erfelijk (ca 1-3% van de gevallen) behalve voor FTD waarbij in ca 15% van de gevallen erfelijkheid een rol speelt).
- Gezien er nog weinig geneesmiddelen zijn voor dementie ligt de focus op dit moment op het voorkomen door aanpassing van levensstijl. Veel bewegen, gezonde voeding, hersenoefeningen (dementie komt meer voor bij lager opgeleiden dan hoger opgeleiden, misschien door dat de opleiding tot meer actieve hersenconnecties heeft geleid, zodat er reservecapaciteit is.)
- Een interessante nieuwe ontwikkeling is het trainen van het menselijk immuunsysteem zodat het systeem Lewy bodies herkennen en deze in een vroeg stadium opruimen. Hoewel het nu is aangetoond dat deze aanpak werkt is de impact nog laag.
Gezien de vele vragen tijdens de lezing en het feit dat in de pauze flink werd gediscussieerd en ook na afloop nog veel interacties plaats vonden liet wel zien dat dit een zeer geslaagde middag was. Met dank aan Olga voor het organiseren.